Soli Antik Kenti

Soli veya Soloi ( Yunanca : Σόλοι ) Kıbrıs adasında , Güzelyurt'un (Güzelyurt) güneybatısında, Karavostasi kasabasının yanında ve Güzelyurt körfezinde sahilde bulunan antik bir şehir sitesidir . 1974 yılından bu yana site fiilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kontrolü altındadır .

Başlangıçta, Soloi çok kısıtlı bir coğrafi konumda bulunuyordu. Mevcut konumunda, tüm şehir merkezi, Solon tarafından 10 yıllık seyahati sırasında tasarlandı ve bundan sonra Soloi adı yaygın olarak atfedildi. Ancak Reyes, Soloi adının Esarhaddon prizmasında Solon'un ziyaretinden önce görünmesi nedeniyle bu etimolojik kökene itiraz eder. ^[1] Soloi, o sırada Kıbrıs'ın bölündüğü on şehir krallığından biriydi.

Bugün ne kalır ağırlıklı olduğu Roma dönemine , en önemlisi mozaik zemini bazilika onun kuşlar, hayvanlar ve geometrik tasarımlar zenginliği ve bir resmi olan kuğu . Bir tiyatro var ama o kadar çok restore edilmiş ki, artık aslına uygun havası yok.

Soli yakınlarında üç antik yeraltı mezarı keşfedildi. Mezarlar 2005 yılında kazıldı ve 2006. İki mezar , birçok bulgularını içeriyordu ancak üçüncü mezar yağma sonucu boştu. Arkeologlara göre bulgular yüksek düzeyde bir zenginlik ve güce işaret ediyor. Bulunan kaplardan bazıları tipik olarak Atina'da üretilen eşyalara benziyor . Eserler Güzelyurt'taki Arkeoloji ve Doğa Müzesi'nde sergileniyor . ^[2]

Antik yazılı kaynaklara göre şehir Atina'ya kereste ve bakır sağlıyor ve karşılığında buradan lüks metal kaplar alıyordu. ^[3]
Bu antik yerleşim, Kıbrıs’ın on eski krallığından biridir ve tarihi MÖ 6. yy’a dayanmaktadır.

Lefke kasabası yakınlarında ve Güzelyurt’un güneybatısında yer alan kalıntılar günümüzde Soli sahil bölgesinde bulunmaktadır ve tarihi çoğunlukla Roma dönemine dayanmaktadır.

MÖ 13. yüzyılda Truva Savaşlarından dönen Atinalılar tarafından kurulduğuna inanılmaktadır ve bölge ilk zamanlar ‘Aipeia’ olarak bilinmekteydi. 

Yunan devlet adamı Solon, bölgeden bakır cevheri ihracatını kolaylaşması amacıyla şehrin kıyı boyu olan daha aşağı kesimlere taşınmasını önermiştir. Şehrin hükümdarı Kral Philocypros taşınan bu şehrin adını Solon’dan Soli olarak değiştirmeye zorlanmıştır.

Bol miktarda bakır yatakları dışında Soli’de iyi bir su kaynağı, verimli topraklar ve korunan bir liman bulunmaktadır ve bu da bu şehri Kıbrıs’ın en önemli başkentlerinden biri haline getirmiştir.

Kent sırasıyla Helenistik, Roma ve Erken Bizans dönemlerinin etkisi altında kalmıştır. MÖ 498’de Soli halkı, şehri devralan Perslere karşı İyon Devrimi’nde yerini alan diğer krallıklara katılmıştır. Roma dönemi sırasında MÖ 449’de Soli müreffeh bir şehir haline gelmiştir.

Ancak MS 4. yüzyıla kadar bakır madenleri neredeyse tükenmiştir ve liman kum ve çamurla dolmuştur, bu da şehirde durgunluğa yol açarak en sonunda önemini tamamen kaybetmesine neden olmuştur.

Şehir, diğer sahil kasabalarına olduğu gibi 7. yüzyılın Arap baskınları sırasında tahrip edilmiştir ve en sonunda bin yıllık sürekli işgalin ardından terk edilmiştir. Günümüze ancak etkileyici yapılardan ve kalıntılardan oluşan bir koleksiyon kalmıştır.

Roma Tiyatrosu

Eski şehre, 1929 yılında İsveçli arkeologlardan oluşan bir ekip yönetiminde bir keşif kazısı başlatılmıştır. MS 2. yüzyılın sonunda keşfedilen Roma Tiyatrosu, bir tepenin denizi gören kuzey eğiminde bulunan aslında Yunan amfi tiyatrosuna ait bir alanda konumlanmıştır.

Orijinal yüksekliğinin sadece yarısına kadar restore edilmiş, yaklaşık 4.000 kapasiteli yamaç kayalıklarının dışına yarım daire şeklinde oyulmuş on yedi adet koltuk sırası olan bir oditoryum bulunmaktadır.

Oditoryumun yanında bu alana giriş, iki yan kapıdan sağlanmaktadır ve izleyicileri orkestradan ayıran kireçtaşı bir duvar bulunmaktadır. Birçok antik kalıntı gibi, İngilizlerin adanın yönetimi sırasında kullandığı tiyatronun kalıntılarını oluşturan Soli taşları, 19. yüzyılın ikinci yarısında Mısır’da Port Said inşası için geri dönüştürülmüştür. Gerçekten de eskiden kireçtaşı duvarı olan bu kalıntılar artık bu limanın bir parçası olmuştur. 

Mermer panellerle kaplanmış olan ve heykeller bulunan asıl sahne iki kademeden oluşmaktaydı. Orijinal duvarların bir kısmı orkestra bölümünde görülebilmektedir.

Günümüzde bu tiyatroda zaman zaman harikulade atmosferini yaşatan konserler ve oyunlar için kullanılmaktadır, siz de gelecek Kuzey Kıbrıs etkinliklerini ilgili sayfamızdan takip edebilirsiniz.

St. Auxibus Bazilikası

Kazılar sırasında bulunan eski bir madeni para, adadaki ilk Hıristiyan kiliselerinden biri olan bazilikanın tarihini, MS 4. yüzyılın ikinci kısmına dayandırmaktadır.

Hıristiyan geleneğine göre, Soli’nin, John Mark’ın daha sonra Soli Kilisesi’nin ilk piskoposu olan bir Romalı Hristiyan St. Auxibus’u vaftiz ettiği yer olduğuna inanılmaktadır.

Birkaç farklı aşamada inşa edilen ilk yapı, daha sonra 6. yüzyılda 200 metre uzunluğunda üç koridorlu bir yapıya dönüştürülen ve bazıları bugün hala ayakta duran on iki sütunla ayrılmış beş katlı bir kiliseydi.

Küçük kilisede üç kapı ve başka sütunlarla çevrili bir çeşme olan bir avlu bulunmaktadır. 

Mozaikler

Bazilikadaki en ihtişamlı buluntulardan biri, günümüzde günümüze kadar ayakta kalan, zemin döşemesinde bulunan bazilikanın mozaikleridir.

Kıbrıs’taki diğer kiliselerde olduğu gibi, mozaikler aslında geometrik tasarıma sahipti. Ancak  zamanla kuşlar ve boğalar gibi hayvan figürleri dahil edilmiştir, daha sonra küçük renkli taş fayanslardan opus sectile döşemeleri yapılmıştır.

Nefin tabanındaki çiçek ve dört küçük yunusla çevrili kaz benzeri kuğu mozaiği en çok bilinenidir ve ziyaretçilerin dikkatini hızlıca çekmektedir. Mozaik yazıtta “Mesih! Bu mozaiği yaratanlara merhamet göster” yazmaktadır.

Dış dehliz ve bazilika zemininin kuzey kısmı, 6. yüzyıldan kalma geometrik şekil verilmiş taşlar kullanılarak opus sectile döşemeleri ile dekore edilmiştir.

Tapınaklar

Tiyatro binasına yapılan keşif kazısından sonra Isis, Afrodit ve Serapis tapınakları ortaya çıkarılmıştır. Afrodit tapınağı tiyatronun yukarısındaki bir tepede konumlanmıştır ancak halkın erişimine kapalıdır.

Bu alanda tarihi 1. yüzyıla dayanan ünlü bir Afrodit heykeli de keşfedilmiştir ve Helenistik döneme ait saray binaları da bu tepede bulunmaktadır.

Mezarlar

Arkeologlar tarafından yapılan son keşif kazılarında Geometrik ve Roma dönemlerine ait birçok mezar ortaya çıkmıştır. Kayalara oyulmuş olan mezarlardan biri görkemli üç mezarlı bir yapıya sahiptir ve asil bir kişiye ait olduğuna inanılmaktadır.

Keşfedilen değerli eserler arasında bugün Güzelyurt Arkeoloji ve Doğa Tarihi Müzesi’nde sergilenen altın bir taht, taç ve altın takıların yanı sıra bazı metal bardaklar bulunmaktadır. Bulunan kalıntılar, büyük bir servet ve güç göstermektedir.

Keşfetmek için Daha Fazlası

Kazılar, içlerinde nymphaeum olarak adlandırılan anıtsal bir mermer çeşmenin kalıntıları da bulunan yerel halk toplanma alanı olan Agora’ya giden Helenistik Dönem sütunlu bir meydanı ortaya çıkarmıştır.

Antik kentin izleri geniş bir alana yayılmıştır ve hala tam olarak açığa çıkarılamamıştır. Bunların hepsi siz bu eski tarihi alanı keşfederken ortama gizem katmaktadır, bu yüzden Soil antik kentini gezerken oldukça dikkatli olmalısınız!

Vuni Sarayı 

Vuni, Kıbrıs'ta antik bir saray ve yerleşimdir. MÖ 500 yılı civarına tarihlenmektedir.

Saray, Kıbrıs'ta Pers egemenliğine karşı ayaklanmaların olduğu bir dönemde, yaklaşık 6 km uzakta bulunan Soli kentini Pers hakimiyeti altında tutmak için inşa edildi. Sarayın inşası dört yılda tamamlandı ve 137 odası vardı. Rakımı 267 metre olan bir tepe üzerine kurulmuştur ve etrafı surlarla çevrilidir. Yapının üç ana bölümü vardır, bunlar en tepede bulunan Athena Tapınağı, tapınağın hemen altındaki bulunan saray ve diğer tapınaklar, bunların da aşağısındaki bulunan evlerdir. Bu üç bölüm tepeden denize doğru eğimli olan üç farklı teras üzerine kurulmuştu. MÖ 449 yılında Atinalı general Kimon'un sarayın bulunduğu bölgeyi ele geçirmesi üzerine MÖ 440 yılına kadar olan dönemde Yunan mimarisi özelliklerinin görüldüğü bir mimari değişimden geçti. MÖ 390 yılları civarında Perslerle anlaşma yapan Soli Krallığı siyasi gücünü yeniden kazanınca MÖ 380 yılında Yunan egemenliğinde bulunan ve kendini sürekli tehdit eden Vuni'ye girdi ve şehri yaktı. Şehir tamamen harap oldu ve bir daha inşa edilmedi.

Sarayda kuyulardan gelen suyun sıcak su sistemiyle ısıtıldığı hamamlar bulunmaktaydı. Sarayın merkezinde sütünlarla çevrelenmiş bir avlu vardı, oturma odaları bunun etrafındaydı. Saraydan başlayan "kral yolu" adlı bir yol şehrin aşağılarına gitmekteydi.

Vuni, 1927-1931 yılları arasında İsveç Kıbrıs Keşif Gezisi ekibi tarafından kazılmıştır.

Konik bir tepenin dik yamaçlarında gruplanmış olan bu küçük kasaba, Lefke yakınlarındaki Soli şehir krallığını bir yüzyılı aşkın bir süredir izlemiştir.  

M.Ö. 600 yılında, Kıbrıs’ın şehir devletleri siyasi olarak bölünmüştür ve adanın krallıkları, Persliler tarafından desteklenen Fenikeliler ve Yunanlılar arasında savaş çıkmıştır.

Karada ve denizde yapılan savaşlar sırasında MÖ 500 yılında Pers yanlısı bir krallık şehri olan Marion, antik Soli kentini kuşatmıştır ve yakındaki tepeye yukarıdan bakan bir koruma alanı oluşturmuştur. Pers yanlısı Fenike Kralı Doxandros ve Marion’un hükümdarı, Soli şehri üzerinde yükselen deniz seviyesinden 250 metre yükseklikte Vouni sarayını inşa etmiştir. Gerçekten de konumu kesinlikle hem deniz trafiğini hem de şehrin faaliyetlerini uzaktan hiçbir engel olmadan izlemeyi sağlamaktaydı.

Bu yapı, Yunan yönetiminin kurulduğu ve Marion’un hükümdarının Yunan yanlısı bir prens tarafından devrildiği M.Ö. 449 yılına kadar yalnızca askeri yerleşim olarak kullanılmaktaydı ve sonrasında Vouni Kraliyet Sarayı oldu.

M.Ö. 380 yılında Soli için sürekli bir tehdit olan sarayda gizemli şekilde bir yangın çıkmış ve saray yok olmuştur, sakinleri de tahliye edilmiştir. Bu nedenle Vouni Sarayı’nın sadece bir yüzyıllık bir tarihi olmuştur. Belgeler, temellerinin Soli sakinleri tarafından daha da tahrip edildiğini ortaya koymaktadır.

Saray, tipik bir Helenistik dönem tarzına benzemekle birlikte, onu daha oryantal orta doğu dünyasıyla ilişkilendiren nitelikler ve özelliklere de sahiptir. 

Yapı ve Mimari

Keşif kazıları farklı inşa dönemleri göstermiştir. M.Ö. 500 yılında ilk inşaat döneminde, sarayın temeli inşa edilmiştir. Resmi binaların yaşam alanları, geniş depolama odaları ve banyolar olmak üzere üç bölümden oluşması doğu mimarisi özellikleri taşıdığını göstermektedir. Persliler döneminde yapıya yönelik daha fazla değişiklik yapılmıştır ve oda sayısı artmıştır.

Yunan yönetimi sırasında sarayın doğu mimarisini yansıtan özelliklerde önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu aşamada saray, ilk yapıdan farklı olan son karakterine bürünmüştür. Üç bölümden oluşan yapı değiştirildi ve sarayın merkez alanı Miken özelliklerine sahip bir megarona benzeyen bir şekle dönüştürülmüştür. İkinci bir kat daha eklendikten sonra varlığının sonuna dek üzerinde küçük değişiklikler yapılmaya devam edilmiştir.

Bugün gördüğünüz saray kompleksi üç terastan oluşmaktadır. En üstteki terasta Atina tapınağının kalıntıları bulunmaktadır. Orta terasta, daha küçük dini binalarla çevrili toplam 137 oda bulunduğuna inanılan saray bulunmaktadır. Alttaki teras ise denize doğru bakmaktadır ve giriş katları taştan ve üst katları kerpiç olan evlerin bulunduğu ve pek çok yerleşimcinin konakladığı evler bulunmaktadır.

Bu alan, ayırt edilebilir bir megaron, merkezinde bir taht olan büyük bir dikdörtgen oda, ağırlıklı olarak doğu kanadında bulunan odaların yanı sıra avluya ve sarnıçlara açılan 7 basamaklı bir merdivenden oluşmaktadır. Bu basamakların her biri 16 metre genişliğindedir ve tüm adada kendi türünün en geniş olanıdır.

Kireçtaşından yapılan avludaki sütun başları, antik Mısır tanrıçası Hathor yüzünü tasvir etmektedir ancak doğal erozyon, gökyüzü, doğurganlık ve aşk tanrıçasının yüz ifadelerinin günümüze kadar belirgin şekilde gelmesini imkânsız kılmıştır.

Hem saray hem de çoğunlukla tapınaklardan oluşan çevredeki daha küçük binalar sur izlenimi yaratan duvarlarla çevrilidir.

Atina Tapınağı

Saray dışında birkaç tapınak bulunmaktadır. Bunlar açık avlu ve çeşitli sunakların olduğu basit dikdörtgen binalardır. En önemli tapınak, yayla güney ucuna doğru tepenin zirvesine tünemiş Atina’ya adanmış bir tapınaktır. Atina bilgelik, el sanatları ve savaş ile ilişkilendirilen bir eski dönem tanrıçasıydı.

Kayalık bir alan üzerine inşa edilen bu tapınağın tarihi M.Ö. 5. yüzyılın üçüncü çeyreğine dayanmaktadır ve bir avlu, bir ön avlu ve büyük dikdörtgen bir çitli alandan oluşmaktadır, tapınak iki katlıdır ve iki ana girişi bulunmaktadır. Heykeller ön koruda bulunmaktaydı ve heykel tabanlarından biri hala kaya yüzeyinde kesilmiş delikler şeklinde görülebilmektedir. Girişin sağında, çitli alanın doğu duvarının karşısında yarı dairesel bir sunak bulunmaktadır. Tapınağın ana odası, tanrıçanın heykelciğinin bulunduğu çitli alanın arkasına inşa edilmiştir.

Su İşleri

Yapının planı Soli kalıntıları kadar büyüleyici olmayabilir, ancak Vouni’nin başlıca cazibe noktalarından biri, temellerin altında yatan son derece karmaşık bir sıhhi tesisat sistemidir.

Vouni’nin doğal su kaynağı olmadığı için sarnıçlar saraydakilerin yaşaması için hayati öneme sahipti. Kayaların içi kazılarak oluşturulan doğal kuyularda yağmur suları depolanmıştır. 

Avludaki sarnıcın yanında duran büyük dikili taş, sarnıçtan suyu kaldırmak için kullanılan ağırlıkları hareket ettirmek için bir aparat olan bir çıkrığı tutması için tasarlanmıştır. 

Bu taş Vouni’nin sembolü haline gelmiştir. Dikilitaşın merkezine yakından baktığımızda, bir tanrıça olduğu düşünülen bitmemiş bir yüz oyma çalışması görülebilecektir.

Ayrıca sabit bir su kaynağına sağlamak için odalara bağlantılar yapılmıştır ve ziyaretçiler, tam donanımlı sıcak Roma banyosunun en eski örneklerinden biri olan aşağısında büyük bir ocağın bulunduğunu ortaya koyan ayrıntılı bir hamamın kalıntılarını görebilecektir.

Keşif Kazıları

Saray belli ki büyük bir zenginlik ve lüksün olduğu bir yapıydı. Burada heykel ve sanat eserlerinin yanı sıra büyük ‘Vouni Hazineleri’ keşfedilmiştir.

1920’lerde yapılan kazılar sonucu sarayı tahrip eden ateşle kararmış bir pişmiş kil bardağı ortaya çıkmıştır. Süslü gümüş bardaklar ve kaseler gibi değerli malların yanı sıra iki muhteşem altın bilezik, Perslilerin altın işleme çalışmalarının bilinen en iyi örnekleri arasında yer almaktadır. Marion da dahil olmak üzere Kıbrıs Şehir Krallıklarının pullarını taşıyan yüzlerce madeni para da değerli bulgular arasındadır.

Tapınakta çeşitli adakların yanı sıra her birinde bir boğaya saldıran iki aslanın olduğu iki özdeş grup ve bir ineğin bulunduğu birkaç bronz heykel ortaya çıkarılmıştır.

Nasıl gidilir?

Vouni Sarayı, Lefke yerleşim yerini geçince Gemikonağı’nın 9 km batısında bulunmaktadır. Bu alana, ana yoldan yön tabelasını takip edip dönüp daha sonra tepeye uzanan dar ve dik yoldan devam etmeniz gerekmektedir.

Çok az kalıntı kalmış olsa da tepeden bakıldığında göreceğiniz manzara gerçekten büyüleyicidir ve gelip ziyaret etmeye değecektir. Antik kalıntılara pek ilgi duymayan ziyaretçiler bile Vouni’nin benzersiz 360 derecelik manzaraları ile oldukça yüksek bir mevkide harikulade bir konuma sahip olduğunu takdir edecektir.  Buraya zaman ayırmalı ve alanı keşfetmelisiniz, ama aynı zamanda Kuzey Kıbrıs’ın en iyi manzaraları arasında olduğu için burada kesinlikle manzaraların tadını çıkarmalısınız.

Vouni Sarayından baktığınızda ayrıca arkeologların büyüleyici Neolitik bulgular keşfettiği Kıbrıs’taki ilk yerleşim yeri olan küçük Petra Tou Limnidi adasını da görebileceksiniz. 

Kış sonu ve ilkbahar aylarında ziyaretçiler, saray çevresini renklendiren ve süsleyen zengin bir orkide serisi ve diğer nadir çiçekler dizisi görebilecektir.

St Manas Manastırı & İkon Müzesi

Adanın sevilen vergi karşıtlarının koruyucu azizine adanmış olan kilise, eskiden bir pagan tapınağının yeriydi.

Güzelyurt’taki St. Mamas Manastırı, Gazimağusa’daki St. Barnabas Türbesi ve Karpaz’daki Apostolos Andreas Manastırı’nın ardından Kuzey Kıbrıs’taki Yunan Ortodoksların ibadet ettiği üçüncü en önemli yerdir.

Burası bugün aynı zamanda birkaç önemli simge ve esere ev sahipliği yapmaktadır.

Efsanevi Masallar
Yerel bir efsaneye göre, Mamas kasabanın dışındaki bir mağarada son derece kötü koşullarda yaşayan bir keşişmiş. Yetkililer onu vergiye bağlamaya çalıştığında, yoksulluğu neden göstererek kendi savunmuştur ve bir süre onlardan kaçmıştır. Vergiyi tahsil etmek için askerler gönderilmiştir ve onu konutunda tutuklamışlardır. Ancak Mamas kaçtığı yerden geri dönerken vahşi bir aslanın bir kuzuya saldırdığına şahit olmuştur ve yaralı kuzuyu kollarında taşıyarak rotasını kasabaya çevirmiştir. Bunu gören Bizans yetkilileri o kadar etkilenmişlerdir ki onu hayatının geri kalanında vergi ödemekten ve herhangi bir cezadan muaf tutmaya karar vermişlerdir. O zamandan beri, St. Mamas vergi kaçaklarının koruyucu azizi olmuştur! Adada yerli halk arasında oldukça ünlü olan bu Hıristiyan Azize adanmış on kilise bulunmaktadır.

Başka bir efsaneye göre Mamas’ın Anadolu’da öldürüldüğünü ve ailesi tarafından İsa Mesih’in yardımıyla taş bir tabuta yerleştirildiği söylenmektedir. Hikâye, tabutun denize sürüklendiği ve Güzelyurt Körfezi kıyılarında yıkandığı şeklinde devam etmektedir. Son derece ağır olan tabut iki öküze taşınmış, hayvanlar tabutu başarabildikleri kadar taşımış, daha ileri gidemeyeceklerini anlayınca hemen etrafında bir kilise inşa edilmiştir.

Kilise

Bu yapının büyük kısmının tarihi 18. yüzyıla dayanmaktadır ancak nefi tapınaktan ayıran simgelerin ve dini tabloların olduğu duvar, 16. yüzyılın sanatsal ahşap oymacılığının muhteşem bir örneğidir.

Manastırdaki kilise aslen bir Afrodit tapınağı üzerine inşa edilmiş bir Bizans binasıydı. Yüzyıllar boyunca çeşitli zamanlarda yeniden inşa edilmiştir ve günümüzdeki binaların çoğunun tarihi büyük merkezi kubbenin de eklendiği 18. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Ancak nefin yan portalları ve sütunları Lüzinyanlılar tarafından inşa edilmiş daha eski bir Gotik kilisesinden kalmadır.

Gotik ve Bizans tarzlarının garip bir karışımı sonucunda bu yapı adadaki diğer birçok Ortodoks kilisesinden daha geniştir. Merkezi bir nef, apsis ve iki yan koridorun yanı sıra sunak ucundaki nef üzerinde yükselen ve altı uzun dar penceresi olan büyük bir kubbe bulunmaktadır.

Sütunlar, yaprak oymaları, asma yaprakları ve açık tasvirle oyma yapılmış perdelerle süslenmiştir.

Venedik armaları oyulmuş mermer paneller bulunmaktadır ve Kutsal Kapı’nın her iki tarafında da muhtemelen daha önceki bir kiliseden geri dönüştürüldüğüne dair kanıtlar bulunan iki mermer sütun bulunmaktadır.  Vaiz minberi 1711 yılında inşa edilmiştir ve en eski simgenin tarihi 1745 yılına dayanmaktadır.

Bu kilisenin Katolik inancı mensupları tarafından kullanıldığına dair hiçbir kanıt yoktur ve bu nedenle her zaman Ortodoks ibadet yeri olarak kullanılmış olması çok muhtemeldir.

Kilisede sergilenen en güzel şey, apsisin merkezinde asılı olan ve yan girişten gelen her ziyaretçiyi şaşırtan muhteşem kristal avizedir, ancak dümdüz dış cephesine baktığınızda görkemli iç mekanına dair hiçbir ipucu bulamazsınız. 

St. Mamas kilisesinin dış kısmında birkaç rölyef bulunurken aynı zamanda kilisenin içinde de birkaç ikon bulunmaktadır.

Kilisenin dışında, kuzey ve doğu taraflarda da kayıtların 1779 yılında inşa edildiğini gösterdiği manastır binaları bulunmaktadır. Mimari olarak, kuzey binalarının önündeki geleneksel tarzı yansıtan ve zemin katı taş sütunlu, ikinci katı ahşap balkonlu olan kemerler, 18. yüzyıl Osmanlı hanlarına benzeyen doğu yakasında bulunan kemerlerden oldukça farklıdır.

St. Mamas Türbesi

Aziz’in mermer lahidi, kilisenin kuzey duvarının bir parçasını oluşturmaktadır. Acı verici şehitlik sahnelerini tasvir eden kulak zarı şeklinde oyulmuş süslemelerle çevrilidir.

Osmanlı egemenliği sırasında, tabutta gizli bir hazine olduğuna inanarak tabut kapağına delikler açılmıştır ve bu bir sıvısının dışarı sızmasına sebep olmuştur. Düzensiz aralıklarla ortaya çıkan bu sıvının iyileştirici özellikleri olduğu belirtilmektedir.

St. Mamas, sadece vergi kaçaklarının koruyucu Azizi değil, aynı zamanda acılı kulak ağrıları ve enfeksiyonları yaşayanların da koruyucusu olduğu için mezar etrafında kulak şeklinde adaklar göreceksiniz!

Yerel efsaneye göre sadaka dışında geliri olmadığı ve bir mağarada yaşadığı için vergi ödemeyi reddeden dindar bir Bizans münzevi olan St. Mamas’ın, yerel vali tarafından tutuklanması emredilmiştir. Aziz askerler tarafından hapse götürülürken yol kenarında bir kuzuyu yutmak üzere olan bir aslanla karşılaşmışlardır. Aziz, aslana durmasını emredip kuzuyu kurtarmıştır, aslanı önünde çömeltip üzerine binerek şehre o şekilde gitmiştir. Bunu gören Vali bu Azizi vergilerden muaf tutmuştur bu sebeple St. Mamas, vergi kaçaklarının ve hayvanların koruyucu azizi olmuştur.

İkon Müzesi

Simge koleksiyonu St. Barnabas Manastırı’ndaki koleksiyon kadar geniş olmasa da St. Mamas şüphesiz adadaki İkon Müzeleri olarak korunan ve Güzelyurt’a yapılan bir ziyaretin en önemli noktası olan Ortodoks kiliselerinin en güzel ve en iyi korunanı olmuştur.
Yine de dini İkonların muhteşem koleksiyonunu görmek için vakit ayırmanıza kesinlikle değer.
Güzelyurt Arkeoloji ve Doğa Müzesi de hemen yakınındadır ve eşsiz pièce de résistance’a ev sahipliği yapmaktadır.